Kompetencje XXI wieku

Historia pokazuje, jak technologia przyczynia się do skokowych przemian kulturowych. Skoki, które przypominają przeskoki między rzeczywistości niczym w gatunku science fiction. I, pomimo że nie dzieją się tak szybko, jak filmach, to przyczyniają się do przyspieszenia w strefie gospodarki i społeczeństwa. Najbardziej zauważalnymi w historii przyśpieszeniami rozwoju ekonomiczno-społecznego przypada na wynalezienie maszyny parowa i elektryczność. Możliwość przemieszczania się przyspieszyła transfer kulturowy, pozwalając na enkulturacja. Proces zachodzi ponad pokoleniami, ucząc kompetencji kulturowych w sposób świadomy i nieświadomy. Ten rozwój wzbudza w nas „apetyt” na coraz nowsze wyzwanie, na dotarcie w obszar nieznane dla nas i dla nauki. Do zaspokajania swoich potrzeb, potrzebujemy pracy, dobrze płatnej i takiej, która umożliwia nam rozwój.

Pracownik poszukiwany. 

Praca, jaką dziś wykonujemy, różni się od pracy wykonywanej na początku XXI wieku. Badanie dotyczące edukacji i szkolenia z 2004 r. pokazały, że edukacja formalna posiada poważną lukę pomiędzy miejscami pracy a poziomami oczekiwań przez pracodawców. Pracodawca przede wszystkim oczekuje realizacji swoich celów. Do ich realizacji pracownik musi umiejętnie rozwiązywać problemy przez kreatywne rozwiązania. Umieć komunikować się jasno i precyzyjnie. Zarządzać swoimi emocjami, mieć zdolności krytycznego myślenia. I przede wszystkim posiadać meta-umiejętności, czyli kompetencje do szybkiej adaptacji w nowym środowisku, porozumiewania się w różnych językach i budowania relacji wielokulturowych. 

Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej.

Badania przeprowadzone w szkołach Europejskich i Amerykański przyczyniły się, do wydania zalecenia, w sprawie kompetencji kluczowych. Kompetencje są rozumiane jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji. Szczególne miejsce zajmu wszystkie przyczyniające się do samorozwoju, uczestniczenia w świecie globalnej gospodarki-gospodarki jutra. Parlament wymienia osiem kompetencji kluczowych:

1. porozumiewanie się w języku ojczystym; 
2. kompetencje matematyczne i podstawowe
3. kompetencje naukowo-techniczne;
4. kompetencje informatyczne;
5. umiejętność uczenia się;
6. kompetencje społeczne i obywatelskie;
7. inicjatywność i przedsiębiorczość;
8. świadomość i ekspresja kulturalna.

Kompetencje także powinny być rozwinięte o takie umiejętności jak:

• umiejętności mediacji (tzn. podsumowywanie, parafrazowanie, tłumaczenie) i rozumienie różnic kulturowych;
• czytanie i rozumienie świata przyrody i umiejętność stosowania zdobytej wiedzy oraz technologii w odpowiedzi na postrzegane potrzeby - zastosowanie w dziedzinie np medycyny, prawa czy komunikacji; 
• umiejętność krytycznego myślenia i wykorzystywania tego w sferze życia osobistego oraz zawodowego; 
• umiejętność efektywnego uczenia się przez całe życie w różnych formach uczenia;
  zdolność konstruktywnego życia w społeczeństwie i uczestniczenia w życiu społeczny i zawodowym; 
• umiejętności przedsiębiorcze oparte na wdrażanie innowacyjności, zarządzanie i podejmowanie ryzyka; 
• posiadać świadomość ekspresji wielokulturowości w świecie globalnej gospodarki. 

 Program nauczania i tak jest już przeciążony 

Rodzice i często sami nauczyciele nie zauważają, w jaki sposób można wprowadzać innowacje społeczne. Przekonania i przyzwyczajenia są, rozbierze z osiągnięciami nauki. Pomijane są potrzeby związane z przyszłością. Wiedzą jak przynoszą nauki społeczne związane rozwojem mózgu, umiejętnościami uczenia i potrzebami społecznymi. Zarządzanie grupą i wiedzą, jaką gromadzili psychologowie i socjologowie w powszechnym obiegu uznawana jest za przeciążenie. Dlatego tak ważne jest zwrócenie się do psychologii i socjologii stosowanej. W roku 2016 fundacja przeprowadziła badanie związane z wiedzą na temat umiejętności uczenia i rozumienia potrzeb rozwoju kompetencji miękkich. Wyki pokazał, że rodzice nie rozumieją, czym są kompetencje miękkie, posiadają na bardzo niskim poziomie i nie wiedzą, po co mają ich dzieci jej rozwijać.

Ameryka ma swoją listę kompetencji XXI wieku.

Stany Zjednoczone Ameryki pod koniec lat dziewięćdziesiątych zaczęły badać kompetencje miękkie. Daniel Goleman, Paul Ekman, Erving Goffman, C. Wright Mills wpłynęli na opracowanie testów kwalifikacyjnych osób starających o kluczowe stanowiska zawodowe. Wyróżnili oni trzy grupy: 

1. Umiejętność samodzielnego uczenia się i innowacyjność:
   - krytyczne myślenie i rozwiązywanie problemów, komunikowanie się i współpraca, kreatywność i twórczość;
2. Umiejętność posługiwania się technologiami:
   - wyszukiwanie informacji, korzystanie z mediów, technologie informacyjne i komunikacyjne, kompetencje cyfrowe;
3. Umiejętności zawodowe i życiowe:
   - elastyczność i zdolność adaptacji, inicjatywa i umiejętność wybierania własnego kierunku, zdolność do wchodzenia w interakcje społeczne i międzykulturowe, wydajność i odpowiedzialność. 

 Kwalifikacje dla potrzeb pracodawców. 

W roku 2010 został opracowany raport dotyczący potrzeb pracodawców w zakresie kompetencji pracowniczych. Badanie wykazało jakie kompetencje kluczowe wymagają pracodawcy od kandydatów na pracowników. Do najważniejszych należy grupa sześciu umiejętności: 

1. lojalność wobec firmy,
2. chęć uczenia się, rozwijania swoich kompetencji,
3. umiejętność przyznania się do braku wiedzy, 
4. umiejętność pracy w zespole,
5. otwartość i motywację do nauki potrzebnych umiejętności zawodowych,
6. umiejętność współpracy z ludźmi, komunikacji, negocjowania i mediacji.

Kompetencja, która jest jeszcze niedookreślona, jednak bardzo ceniona w życiu zawodowym i osobisty jest zaufanie. Pracodawcy określają ją jako lojalność wobec firmy. Zaufanie ma swoje podłoże w bezpieczeństwie, dlatego jest tak bardzo cenione.

Czas rozwoju. 

Żyjemy w czasie gdzie rozwój kompetencji miękkich, zaczyna być dookreślany. W roku 2017 Fundacja przeprowadziła badanie na temat kompetencji miękkich, gdzie starła się dookreślić takie umiejętności jak zarządzanie stresem, zarządzaniem emocjami, umiejętność budowania i zarządzania zaufaniem, podnoszenie odporności psychicznej oraz kreatywność. Wynik pokazał, że potrzeby jest rozwój w edukacji formalnej kompetencji podstawowych, bazowych i kluczowych. Przy założeniu, że podstawowe kompetencje skupiają się przede wszystkim na umiejętnościach formalnych jak czytanie, pisanie, liczenie nabywanie wiedzy naukowej oraz podstaw budowy społeczeństwa. Tak umiejętności bazowe można nazwać kompetencjami operacyjnym, które umożliwiają wykorzystanie wiedzy podstawowej w pracy w grupie gdzie współpraca, krytyczne myślenie, komunikacja oraz kreatywność mogą się wyłonić tylko dzięki kompetencjom podstawowym. Do nauczenia i rozwinięcia, a niekiedy rozbudzenia kluczowych kompetencji potrzeba dobrze funkcjonujących kompetencji operacyjnych. Grupa najbardziej porządnych umiejętności w życiu osobistym, jak i zawodowym to: ciekawość, wytrwałość, odporność psychiczna, przywództwo, umiejętność adoptowania się do nowego środowiska, świadomość społeczno-kulturowa, ciekawość świata i rzeczywistości.

Podsumowanie 

Dobrze prowadzony system edukacyjny oraz umiejętności nauczycieli są w stanie doprowadzić do zmniejszenia poziomu niedopasowania kompetencyjnego pomiędzy umiejętnościami absolwentów a wymaganiami rynku pracy.